સોશિયલ મીડિયા માટેની પેરેન્ટિંગ ટિપ્સ

આજના તરુણ/તરુણીઓ એવા વિશ્વમાં મોટા થઈ રહ્યાં છે જ્યાં, તેમના માટે, ઇન્ટરનેટની હાજરી હંમેશાંથી રહી છે. અને યુવા લોકો તેમની ઓળખ અને રુચિઓને એક્સ્પ્લોર કરવાં, સ્વયંને અભિવ્યક્ત કરવા અને સમગ્ર વિશ્વમાં શું ચાલી રહ્યું છે તે જાણવા માટે સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરી શકે તેવી તમામ અદ્ભુત રીતો હોવા છતાં, તેઓ ધાકધમકી અને પજવણી જેવા નકારાત્મક અનુભવોનો પણ સામનો કરી શકે છે.

આથી જ તમારા તરુણ/તરુણી સાથે સંવાદના તાંતણા ખુલ્લા રાખવા મહત્ત્વપૂર્ણ છે. ભલેને તેઓ સોશિયલ મીડિયા પર નવા હોય કે ન હોય, આ મુદ્દાઓ વિશે તેમની સાથે વહેલી અને વારંવાર વાત કરવી મહત્ત્વપૂર્ણ છે.

તમે મુખ્ય વિષયો પર પ્રથમ વખત વાતચીત શરૂ કરી રહ્યા હો કે પછી વાતચીત ચાલુ રાખી રહ્યા હો, સોશિયલ મીડિયા પર સલામતી, સુખાકારી અને માનસિક આરોગ્ય વિશે તમારા તરુણ/તરુણીની સાથે વાત કરવામાં તમારી મદદ કરવા માટેની થોડીક ટિપ્સ અહીં આપી છે:

બની શકે કે તમે તમારા તરુણી/તરુણીના ઓનલાઇન વિશ્વમાં પહેલા પગલાં માટે તૈયાર થઈ રહ્યાં હો અથવા તો બની શકે કે તમારા તરુણ/તરુણી થોડા સમયથી ઓનલાઇન હોય અને તેણે તેની મનપસંદ ઍપ, પ્લેટફોર્મ અને ઓનલાઇન એક્ટિવિટી પસંદ કરી રાખી હોય. તમારા તરુણ/તરુણી સાથે વાત કરવા માટે સમય કાઢો અને એ વિશે જાણો કે તેમને સોશિયલ મીડિયા પર શું જોવામાં આનંદ આવે છે અને શું હતાશા અથવા ચિંતા જેવી નકારાત્મક લાગણીઓને જગાવી શકે છે. તેઓ ઓનલાઇન વિશ્વને નેવિગેટ કરી રહ્યા હોય તે વખતે તમે તેમને માર્ગદર્શન આપવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી શકો છો.

કોઈ પણ વ્યક્તિ કરતાં તમે વધુ સારી રીતે જાણો છો કે તમારા કુટુંબ માટે શું કામ કરે છે. તેનો અર્થ એ છે કે તમે ડિવાઇસ અને ઍપ માટે નિયમો સેટ કરવા માટે, નવી રુચિઓ શોધવામાં અને ઓનલાઇન તથા ઓફલાઇન એક્ટિવિટી વચ્ચે સંતુલન સાધવામાં તેમની મદદ કરવા માટે શ્રેષ્ઠ વ્યક્તિ છો.

દરેક કુટુંબ અનન્ય હોય છે. તમારી પેરેન્ટિંગ સ્ટાઇલનો અર્થ એવો કરી શકાય છે કે તમારા અને તમારા તરુણ/તરુણી વચ્ચે મૌખિક કરાર હોય, માતા-પિતા અને તરુણ/તરુણી એમ બંને દ્વારા હસ્તાક્ષર કરાયેલો લિખિત કરાર હોય કે પછી દેખરેખ સંબંધી ટૂલ પણ તેમાં સામેલ હોય. તમારા તરુણ/તરુણી સાથે વાતચીત કરો અને સાથે મળીને, તેમને ઓનલાઇન વિશ્વ સાથે સકારાત્મક રીતે જોડાવામાં મદદ કરવાની શ્રેષ્ઠ રીત શોધો.

ડિવાઇસ અને ઍપ પ્રાઇવસી સંબંધી ઘણાં બધાં અલગ-અલગ ટૂલ અને સેટિંગ ઓફર કરે છે. આ સેટિંગ વિશે વધુ જાણવું અને તમારા તરુણ/તરુણી સાથે તેની ચર્ચા કરવી તે હંમેશાં સારો અભ્યાસ હોય છે. તેમનાં સેટિંગ પર તમારું અને તેઓનું જેટલું વધુ નિયંત્રણ તથા સમજ હશે, એકંદરે, અનુભવ તેટલો જ વધુ સારો હશે.

તમારા તરુણ/તરુણીને સશક્ત અને અનન્ય પાસવર્ડ પસંદ કરવામાં મદદ કરો. તેમની સાથે સાર્વજનિક વિરુદ્ધ ખાનગી પ્રોફાઇલના ગુણદોષની ચર્ચા કરો. એકંદરે, સમય મર્યાદાઓ સેટ કરવાં અને તેમના સમય સાથે સંતુલન સાધવા વિશે જાણો.

જો અને જ્યારે તમારા તરુણ/તરુણીને ઓનલાઇન એવું કન્ટેન્ટ અથવા વર્તન જોવા મળે જેનું સ્થાન ત્યાં ન હોય, તો ખાતરી કરો કે તેઓ એ જાણતા હોય કે તેમની પાસે રહેલાં ટૂલનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો, જે તેમના ઓનલાઇન અનુભવોને સુરક્ષિત અને સકારાત્મક રાખવામાં મદદ કરી શકે છે.

Instagram પર, તરુણ/તરુણીઓ એકાઉન્ટને બ્લોક કરીને અથવા અનફોલો કરીને તેમના અનુભવને નિયંત્રિત કરી શકે છે. Instagramમાં જાણ કરવા માટેની બિલ્ટ-ઇન સુવિધાઓ પણ છે જે સમીક્ષા કરવા માટે વૈશ્વિક ટીમોને રિપોર્ટ મોકલશે, જે ઍપની કોમ્યુનિટી ગાઇડલાઇન અને સેવાની શરતોનું ઉલ્લંઘન કરતા કન્ટેન્ટને દૂર કરવા માટે શક્ય તેટલી ઝડપથી કામ કરશે.

તરુણ/તરુણીઓ Instagramની ‘પ્રતિબંધિત કરો’ સુવિધાનો પણ ઉપયોગ કરી શકે છે, જેની રચના લોકોને ધાકધમકી આપનારી વ્યક્તિ પર હજી પણ નજર રાખીને શાંતિપૂર્વક પોતાના એકાઉન્ટને સુરક્ષિત રાખવા માટે સશક્ત બનાવવા માટે થયેલી છે. એકવાર પ્રતિબંધિત કરવાની સુવિધા ચાલુ થઈ જાય તે પછી, તેઓએ જેમને પ્રતિબંધિત કર્યા છે તે વ્યક્તિની તેમની પોસ્ટ પરની કોમેન્ટ ફક્ત તે વ્યક્તિને જ દેખાશે. તમારા તરુણ/તરુણીને તે નોટિફિકેશન દેખાશે નહીં કે તેમણે પ્રતિબંધિત કરેલી વ્યક્તિએ જે-તે વસ્તુ પર કોમેન્ટ કરી છે.

Instagram પર કન્ટેન્ટની જાણ કેવી રીતે કરવી તે વિશે અહીં વધુ જાણો.

તમે તમારા તરુણ/તરુણીઓ સાથે તેમની ઓનલાઇન ટેવો વિશે વાત કરો તે પછી, Instagramને નેવિગેટ કરવામાં તેમની મદદ કરવા માટે સાથે મળીને એક પ્લાન બનાવો.

તમે બંને જે બાબતો પર સંમત થાઓ છો તેના આધારે, Instagram પર માતા-પિતા દ્વારા થતી દેખરેખ સંબંધી ટૂલને સેટ અપ કરવાં માટે તેમની સાથે કામ કરો. આનાથી તમે તેમના ફોલોઅર અને તેઓ ફોલો કરે છે તે લોકો (ફોલોઇંગ)નાં લિસ્ટને જોઈ શકશો, દૈનિક સમય મર્યાદાઓ સેટ કરી શકશો અને એ જોઈ શકશો કે તેઓ ઍપ પર કેટલો સમય પસાર કરે છે. જ્યારે તમારા તરુણ/તરુણી શેર કરે કે તેમણે Instagram પર પોસ્ટ જેવા કન્ટેન્ટ અથવા બીજા એકાઉન્ટની જાણ કરી છે, ત્યારે તમે એ પણ જોઈ શકો છો.

પ્રાઇવસી ચેકઅપ એ Facebook પર તમારી અને તમારા કુટુંબની પ્રાઇવસી સંબંધી પસંદગીઓની સમીક્ષા કરવા માટેનું Metaનું હબ છે. તમે તમારી ચોક્કસ જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે ટૂલને એડ્જસ્ટ કરી શકો છો, તમે જે પોસ્ટ કરો તે કોણ જોઈ શકે, કઈ ઍપને માહિતીની ઍક્સેસ રહે, કોણ ફ્રેન્ડ રિક્વેસ્ટ મોકલી શકે વગેરેને મર્યાદિત કરી શકો છો. જે રીતે સશક્ત પાસવર્ડ અને બે-વખત ખાતરીનો ઉપયોગ કરવો મહત્ત્વપૂર્ણ છે, તે જ રીતે પ્રાઇવસી સેટિંગનું નિરીક્ષણ કરતા રહેવું એ હંમેશાં સારો વિચાર છે.

Facebookના સુરક્ષા તપાસ જેવાં ટૂલનો ઉપયોગ કરીને તમારા તરુણ/તરુણીનાં સોશિયલ એકાઉન્ટ સુરક્ષિત છે તે સુનિશ્ચિત કરવું પણ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. આ, સુરક્ષા સંબંધી સારી રીતોનું પાલન કરતા રહેવા ઉપરાંતની બાબત છે, જેમ કે પાસવર્ડનો ફરીથી ઉપયોગ ન કરવો અને બે-વખત ખાતરીનો ઉપયોગ કરવો.

જો તમને તમારા તરુણ/તરુણીના ડિવાઇસને સંચાલિત કરવામાં વધુ મદદની જરૂર હોય, તો Android અને iOS ડિવાઇસ એમ બંને પર ઉપલબ્ધ માતા-પિતાને લગતા નિયંત્રણોને તપાસી જુઓ. તમને ઍપ ડાઉનલોડને બ્લોક કરવાં, કન્ટેન્ટને પ્રતિબંધિત કરવા અથવા ડિવાઇસની સમય મર્યાદાઓ સેટ કરવાના વિકલ્પો મળી શકે છે. તમારા બાળકનાં ડિવાઇસ સેટિંગને તપાસી જુઓ અને ખાતરી કરો કે તે તમારા અને તમારા તરુણ/તરુણી માટે અર્થપૂર્ણ હોય તે રીતે સેટ કરેલાં છે.

તમે તમારા માતા-પિતાને લગતા નિયંત્રણના વિકલ્પોને વધુ સારી રીતે સમજવા માટે તમારા તરુણ/તરુણીની ઍપનાં સેટિંગને પણ એક્સ્પ્લોર કરી શકો છો. ઉદાહરણ તરીકે, Instagram પાસે દેખરેખ સંબંધી એવાં ટૂલ છે જે માતા-પિતાને તેમના તરુણ/તરુણીના ફોલોઅર અને તેઓ જેમને ફોલો કરે છે તે લોકો (ફોલોઇંગ)નાં લિસ્ટને જોવા તેમજ સમય મર્યાદાઓ સેટ કરવાની પરવાનગી આપે છે.

Instagramનાં દેખરેખ સંબંધી ટૂલ વિશે અહીં વધુ જાણો.

તમારા તરુણ/તરુણીની ઓનલાઇન એક્ટિવિટીનું નિરીક્ષણ કરવાની શ્રેષ્ઠ રીત એ છે કે આદર અને સ્પષ્ટતા સાથે આમ કરવું. કેટલાંક યુવા લોકો અન્ય કરતાં વધુ સંવેદનશીલ અનુભવી શકે છે અને તેમને વધુ સાવચેત પેરેન્ટિંગની જરૂર પડી શકે છે.

જો તમે તમારા તરુણ/તરુણીનું નિરીક્ષણ કરો છો, તો તેના વિશે તેમની સાથે પ્રામાણિક અને નિખાલસ રહેવું મદદરૂપ છે. તે રીતે, દરેક જણ જે-તે વિચારોથી સંમત થાય છે અને કોઈને એવું નથી લાગતું કે તેમનો વિશ્વાસ તોડવામાં આવ્યો હતો.

જો તમે તમારા તરુણ/તરુણીના સ્ક્રીન પર પસાર કરવામાં આવતા સમય અને સોશિયલ મીડિયાના ઉપયોગ પર સીમાઓ સેટ કરો છો, તો તેમની સાથે તે સીમાઓનું નિરીક્ષણ અને અમલ કરવાનું સુનિશ્ચિત કરો. સીમાઓ સેટ કરવાથી તરુણ/તરુણીઓ શું ઠીક છે અને શું ઠીક નથી તે વિશે વિચાર કરી શકે છે.

તેમના મિત્રો અને તેમનાં માતા-પિતા અથવા વાલીઓ સાથેના તેમના સંબંધોને ઓનલાઇન શ્રેષ્ઠ રીતે કેવી રીતે નિયંત્રિત કરવા તે વિશે વિચારવામાં તેમની મદદ કરવા માટે આ એક મદદરૂપ અભ્યાસ છે.

તરુણ/તરુણીઓ જીવનનાં તમામ પાસાઓમાં સંબંધોને નેવિગેટ કરવા માટે માતા-પિતાને આદર્શ તરીકે જુએ છે. તે આપણે ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરીએ છીએ તેના માટે પણ થાય છે.

તમારા તરુણ/તરુણી ડિવાઇસ અને સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરવા તેમજ તમે તેમના માટે જે દિશા-નિર્દેશો સ્થાપિત કર્યા છે તેનું પાલન કરવામાં તમે એક સારું ઉદાહરણ પૂરું પાડો એવી આશા રાખશે. જો તમે એ બાબતે સમય મર્યાદાઓ સેટ કરો છો કે ક્યારે તમારા તરુણ/તરુણી સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરી શકે અથવા ઓનલાઇન રહી શકે, તો સમાન નિયમોનું પાલન કરો. જો તેઓ રાત્રે 10 વાગ્યા પછી મેસેજ મોકલી શકતા નથી, તો તે વર્તનને આદર્શ બનાવવા અને તેવું જ કરવા અંગે વિચાર કરો.