आपण यापुढे ऑनलाईन आणि ऑफलाईन आयुष्य स्वतंत्रपणे जगू शकणार नाही. सोशलायझिंग, खरेदी करणे, गेमिंग, कार्य करणे आणि शिकणे या गोष्टी दोन्ही – बरेचदा एकाच वेळी घडतात. यामुळे एखादी ऑनलाईन गोष्ट आपल्या कल्याणावर कधी परिणाम करत असते ते ओळखणे कठीण होते.
डिजिटल स्वयं-जागरूकता किशोरवयीन मुलांसाठी महत्त्वाची आहे. त्यांच्या मन:स्थितीवर त्याचा प्रभाव व्यवस्थापित करण्यास शिकून त्यांचे हित संतुलित करण्यात मदत मिळते. हे त्यांना त्यांच्यातील लवचिकता आणि त्यांच्या जीवनात त्यांना जाणवणारे नियंत्रण बील्ड करण्यात मदत करू शकते.
हे काही एका रात्रीत घडते असे नाही, परंतु पालक त्यांना सपोर्ट करण्यासाठी अनेक पावले उचलू शकतात: त्यांना ऑनलाईन कसे वाटते हे शोधण्यापासून ते आव्हानात्मक तुलना करण्यापर्यंत आत्मसन्मान बूस्ट करू शकतात.
कदाचित तुमचे किशोरवयीन मूल Instagram वर किती वेळ घालवते आणि ते काय करते याची तुम्हाला आधीपासूनच कल्पना असेल. पण जेव्हा त्यांच्या कल्याणाचा प्रश्न येतो, तेव्हा तुम्ही कदाचित काही प्रश्न वगळू इच्छिता जे तुम्ही याआधीच त्यांना विचारले होते (उदा स्क्रीन वेळ याबद्दल). त्याऐवजी, हे वापरून पहा:
उत्तरे शोधण्याची कृती त्वरित असू शकत नाही आणि कदाचित ते तुमच्यासोबत चर्चा करू शकतील अशी ती गोष्ट नसेल. कदाचित ते स्वत: हून आत्मविश्वासाने त्यांची कोणतीही समस्या ओळखण्यास सक्षम नसतील.
तुम्हाला शारीरिक, भावनिक किंवा वर्तणुकीशी संबंधित संकेत दिसू शकतात जसे की:
या गोष्टी कालांतराने अचानक किंवा शांतपणे वाढू शकतात, परंतु काहीतरी असंतुलित असू शकते असे सूचित करू शकतात.
अर्थात, ही सर्व पौगंडावस्थेतील सर्वसामान्य अवस्थेची लक्षणे देखील असू शकतात. म्हणूनच तुमची पालकत्वाची समज खूप महत्त्वाची आहे - त्यामुळे त्यावर विश्वास ठेवा.
त्यांना ऑनलाईन असणे कसे वाटते
तुमचे किशोरवयीन मूल स्वतःबद्दल सकारात्मक बोलते का? किंवा ते त्याचे (कथित) दोष दाखवून देते किंवा स्वतःला कमी लेखते?
आत्म-सन्मान गमावणे अनेक गोष्टी दर्शवू शकते – ज्यात त्यांचे डिजिटल हित ठीक नसू शकते हे देखील समविष्ट आहे.
त्यांच्यासाठी ते आरशात जे पाहतात त्याची आणि ते ऑनलाईन काय पाहतात याची तुलना करणे सोपे असते. परंतु प्रारंभ करण्यासाठी त्यांचे सोशल फीडमधील चेहरे कदाचित खरे नसतील. 'अस्सल' काय आहे हे शोधणे कठीण होऊ शकते त्या वेळी – प्रतिमा फिल्टर आणि संपादन अत्याधुनिक आहेत.
तुमचे किशोरवयीन मूल त्यांचे स्वतःचे बदललेले सेल्फी पोस्ट करत असल्याचे तुमच्या लक्षात येऊ शकते आणि याचा स्वयं-टीका म्हणून अर्थ लावा. सर्वोत्कृष्ट दिसावे असे वाटणे असामान्य नाही, परंतु हे असे सूचित करू शकते की त्यांना वाटते की ते ऑनलाईन जे पाहतात ते चालू ठेवणे आवश्यक आहे.
किशोरवयीन मुलांना त्यांच्या पोस्टवर ‘लाईक्स’ वाढवण्याचा दबाव देखील जाणवू शकतो आणि पुरेशी सकारात्मक प्रतिक्रिया प्राप्त होत नाही असे वाटल्यास ते प्रतिमा हटवू शकतात किंवा कंटेन्ट काढून टाकू शकतात. Instagram आणि Facebook आता तुमच्या फीडमध्ये आणि तुमच्या वैयक्तिक पोस्ट्समध्ये लाईकची संख्या लपवा हा पर्याय ऑफर करतात.
टेकिंग एजन्सी
तुम्हाला काहीतरी चुकीचे असल्याची काळजी वाटत असल्यास, तुमच्या किशोरवयीन मुलाला आठवण करून द्या की त्यांच्याकडे गोष्टी बदलण्याची क्षमता आहे.
आपण ऑनलाईन जे पाहतो त्याचा आम्हाला काय वाटते यावर हळूहळू कसा परिणाम होतो याचा विचार न करता आपण निष्क्रियपणे वापर करू शकतो. जर त्यांना अशा गोष्टी दिसत नसतील ज्यामुळे त्यांना स्वतःबद्दल चांगले वाटते, तर कदाचित ते कोणाला आणि - किती फॉलो करतात याचा रिव्ह्यू करण्याची वेळ आली आहे.
काहीवेळा ते ब्रेक घेतात याची खात्री करण्याइतके सोपे असू शकते. हे व्यवस्थापित करण्यात मदत करण्यासाठी किशोरवयीन मुले आणि पालक दोघेही Instagram वर स्क्रीनटाईम नियंत्रणे वापरू शकतात.
Instagram वर त्यांच्या हिताचे रक्षण करण्याचा प्रश्न निर्माण होतो तेव्हा, अनफॉलो करा बटण हे उपलब्ध असलेले सर्वात सामर्थ्यवान टूल आहे. क्युरेट करण्यासाठी त्यांची स्पेस म्हणून त्यांना त्यांचे फीड पाहण्यासाठी, आणि ते प्रशंसा करतात आणि आनंद घेतात अशा कंटेन्टसाठी मत म्हणून फॉलो करण्यासाठी प्रोत्साहित करा.
आत्म-सन्मान हा एक संवेदनशील विषय आहे आणि किशोरवयीन मुलांसाठी जेव्हा ते स्वत: ची टीका करतात तेव्हा ते काय आहेत याबद्दल त्यांना प्रशंसा ऐकणे कठीण होऊ शकते.
तुम्ही दुसर्या ॲक्टिव्हिटीमध्ये व्यस्त असता तेव्हा निवांत वेळी तुमच्या समस्या मांडा आणि तसा प्रयत्न करा. जर त्यांना नसेल बोलायचे, तर आग्रह करू नका. पण योग्य वेळी पुन्हा प्रयत्न करून पहा.
रोल-मॉडेल, ओळखणे आणि बरोबर करणे
तुम्ही तुमच्या किशोरवयीन मुलाला रोल-मॉडेलिंग स्व-व्यवस्थापनाद्वारे देखील मदत करू शकता. झोप, व्यायाम आणि योग्य आहार यासारख्या आरोग्यपूर्ण सवयींना प्राधान्य द्या. तुम्ही टेक कुटुंब नियम सेट केले असल्यास (जसे की रात्री जेवताना कोणतेही डिव्हाईस न वापरणे) तर हे देखील फॉलो करून पहा.
तुम्ही तुमच्या स्वत:च्या हिताचे समर्थन करण्याचे कोणतेही मार्ग शेअर करू शकता – जसे की तुम्ही अनफॉलो केलेले खाते किंवा तुम्हाला खरोखरच सकारात्मक वाटेल असे खाते नमूद करणे. औपचारिक संभाषण करण्यापेक्षा साधेपणाने संवाद साधा.
तुमच्या स्वतःच्या हिताचा विचार होत नसल्यास, कदाचित त्यांच्याशी त्याबद्दल देखील संवाद साधा. वेळोवेळी प्रत्येकजण 100% बरोबर असते असे नाही. नकारात्मक असण्याची गरज नाही: तुमच्या किशोरवयीन मुलाला दाखवून द्या की तुम्ही ते ओळखू शकता आणि त्याबद्दल काहीतरी करू शकता.
तुम्ही त्यांच्यापुढे आनंदी वातावरण निर्माण करणार्या एक घटकाचे मॉडेल असाल आणि त्याचप्रकारे त्यांना नियमन साधण्यात मदत करू शकाल.
आणखी सल्ला हवा आहे? येथे Family Center विषयीचे अधिक लेख वाचा.