स्वयं जागरूकता आणि भावनिक नियमन

डिजिटल स्वयं जागरूकता किशोरवयीनांसाठी महत्त्वाची आहे. त्यांच्या मनःस्थितीवर त्याचा होणारा परिणाम व्यवस्थापित करण्‍यास शिकल्याने त्यांचे आरोग्य संतुलित करण्‍यात मदत मिळते. हे त्यांना त्यांच्यातील आनंदी वृत्ती निर्माण करण्‍यात आणि त्यांच्या जीवनात त्यांना त्यांच्या भावनांवर नियंत्रण देण्यात मदत करू शकते.

हे काही एका रात्रीत घडते असे नाही, परंतु पालक त्यांना सपोर्ट करण्यासाठी अनेक पावले उचलू शकतात: त्यांना ऑनलाईन कसे वाटते हे शोधण्यापासून ते आव्हानात्मक तुलना करण्यापर्यंत आत्मसन्मान बूस्ट करू शकतात.

• माझ्या किशोरवयीन मुलाला ऑनलाईन असताना कसे वाटते?
• ते आनंदी दिसते का?
• त्यांच्यामध्ये चांगले संतुलन आहे का?
• मी त्याच्या मनःस्थितीवरून काय सांगू शकेन आणि ती कशी बदलू शकते?
• ते अद्यापही त्यांना आवडतात त्या छंदांमध्ये ते सहभागी होतात? (लक्षात ठेवा: जुने छंद मागे सोडणे हादेखील मोठे होण्याचा एक भाग आहे.)

उत्तरे शोधण्याची कृती त्वरित असू शकत नाही आणि कदाचित ते तुमच्यासोबत चर्चा करू शकतील अशी ती गोष्ट नसेल. कदाचित ते स्वतःहून आत्मविश्वासाने त्यांची कोणतीही समस्या ओळखण्यास सक्षम नसतील.

तुम्हाला शारीरिक, भावनिक किंवा वर्तणुकीशी संबंधित संकेत दिसू शकतात जसे की:

• त्यांच्या दिसण्यातील बदल, थकल्यासारखे दिसणे किंवा ते कसे दिसतात याची पूर्वीप्रमाणे काळजी न घेणे.
• ऑनलाईन खात्यात पोस्ट करण्यासाठी किंवा ते तपासण्यासाठी विचलित दिसणे, त्रस्त किंवा आग्रही असल्यासारखे वाटणे.
• शाळेत जाण्याची, मित्रांसोबत वेळ घालवणे किंवा तुम्हाला माहीत असलेल्या त्यांना आवडत असलेल्या गोष्टींमध्ये भाग घेण्यापासून अनिच्छा दाखवणे किंवा नकार देणे

या गोष्टी कालांतराने अचानक किंवा शांतपणे वाढू शकतात, परंतु काहीतरी असंतुलित असू शकते असे सूचित करू शकतात.

अर्थात, ही सर्व पौगंडावस्थेतील सर्वसामान्य अवस्थेची लक्षणेदेखील असू शकतात. म्हणूनच तुमची पालकत्वाची समज खूप महत्त्वाची आहे – त्यामुळे त्यावर विश्वास ठेवा.

त्यांना ऑनलाईन असणे कसे वाटते

तुमचे किशोरवयीन स्वतःबद्दल सकारात्मक बोलते का? किंवा ते त्याचे (कथित) दोष दाखवून देते किंवा स्वतःला कमी लेखते?

आत्म-सन्मान गमावणे अनेक गोष्टी दर्शवू शकते – ज्यात त्यांचे डिजिटल हित ठीक नसू शकते हेदेखील समविष्ट आहे.

तुमचे किशोरवयीन त्यांचे स्वतःचे बदललेले सेल्फी पोस्ट करत असल्याचे तुमच्या लक्षात येऊ शकते आणि याचा स्वयं टीका म्हणून अर्थ लावा. सर्वोत्कृष्ट दिसावे असे वाटणे असामान्य नाही, परंतु हे असे सूचित करू शकते की त्यांना वाटते की ते ऑनलाईन जे पाहतात ते चालू ठेवणे आवश्यक आहे.

किशोरवयीनांना त्यांच्या पोस्टवर ‘लाईक’ वाढवण्याचा दबावदेखील जाणवू शकतो आणि पुरेशी सकारात्मक प्रतिक्रिया प्राप्त होत नाही असे वाटल्यास ते इमेज हटवू शकतात किंवा कंटेन्ट काढून टाकू शकतात. Instagram आणि Facebook आता तुमची फीड आणि तुमच्या वैयक्तिक पोस्ट या दोन्हींमध्ये लाईकची संख्या लपवणे यासाठी पर्याय ऑफर करते

टेकिंग एजन्सी

तुम्हाला काहीतरी चुकीचे असल्याची काळजी वाटत असल्यास, तुमच्या किशोरवयीन मुलाला आठवण करून द्या की त्यांच्याकडे गोष्टी बदलण्याची क्षमता आहे.

आपण ऑनलाईन जे पाहतो त्याचा आम्हाला काय वाटते यावर हळूहळू कसा परिणाम होतो याचा विचार न करता आपण निष्क्रियपणे वापर करू शकतो. जर त्यांना अशा गोष्टी दिसत नसतील ज्यामुळे त्यांना स्वतःबद्दल चांगले वाटते, तर कदाचित ते कोणाला आणि - किती फॉलो करतात याचा रिव्ह्यू करण्याची वेळ आली आहे.

काहीवेळा ते ब्रेक घेतात याची खात्री करण्याइतके हे सोपे असू शकते. हे व्यवस्थापित करण्यात मदत करण्यासाठी किशोरवयीन आणि पालक दोघेही Instagram वरील स्क्रीनटाईम नियंत्रण वापरू शकतात.

Instagram वर त्यांच्या हिताचे रक्षण करण्याचा प्रश्न निर्माण होतो, तेव्हा अनफॉलो करा बटण हे उपलब्ध असलेले सर्वात सामर्थ्यवान टूल आहे. क्युरेट करण्यासाठी त्यांची स्पेस म्हणून त्यांना त्यांचे फीड पाहण्यासाठी आणि ते प्रशंसा करतात आणि आनंद घेतात अशा कंटेन्टसाठी मत म्हणून फॉलो करण्यासाठी प्रोत्साहित करा.

आत्म-सन्मान हा एक संवेदनशील विषय आहे आणि किशोरवयीन मुलांसाठी जेव्हा ते स्वतः टीका करतात तेव्हा ते काय आहेत याबद्दल त्यांना प्रशंसा ऐकणे कठीण होऊ शकते.

तुम्ही दुसर्‍या ॲक्टिव्हिटीमध्ये व्यस्त असता, तेव्हा निवांत वेळी तुमच्या समस्या मांडा आणि तसा प्रयत्न करा. जर त्यांना नसेल बोलायचे, तर आग्रह करू नका. पण योग्य वेळी पुन्हा प्रयत्न करून पहा.

रोल-मॉडेल, ओळखणे आणि सुधारित करणे

तुम्ही तुमच्या किशोरवयीनाला स्व-व्यवस्थापनाचे रोल-मॉडेलिंग करूनदेखील मदत करू शकता. झोप, व्यायाम आणि योग्य आहार यासारख्या आरोग्यपूर्ण सवयींना प्राधान्य द्या. तुम्ही तंत्रज्ञानासंबंधित कुटुंब नियम सेट केले असल्यास, (जसे की रात्री जेवताना कोणतेही डिव्हाईस न वापरणे) हेदेखील फॉलो करून पहा.

तुमच्या स्वतःच्या कल्याणाचा विचार होत नसल्यास, कदाचित त्यांच्याशी त्याबद्दलदेखील संवाद साधा. वेळोवेळी प्रत्येकजण 100% बरोबर असते असे नाही. नकारात्मक असण्याची गरज नाही: तुमच्या किशोरवयीनाला दाखवून द्या की तुम्ही ते ओळखू शकता आणि त्याबद्दल काहीतरी करू शकता.

तुम्ही त्यांच्यापुढे आनंदी वातावरण निर्माण करणाऱ्या एक घटकाचे मॉडेल असाल आणि त्याचप्रकारे त्यांना नियमन साधण्यात मदत करू शकाल.

आणखी सल्ला हवा आहे? येथे कुटुंब केंद्र विषयीचे अधिक लेख वाचा.