मीडिया साक्षर पालकत्व

Meta

14 मार्च 2024

दोन व्यक्ती टेबलवर बसल्या असून टॅबलेट आणि नोटबुक एकत्रितपणे वापरत आहेत.

किशोरवयीनांचे पालकत्त्व नेहमीच सोपे नसते. किशोरवयीन दररोज बदलत असतात, त्यांचे स्वातंत्र्य शोधतात, मर्यादा पार करतात, ऑनलाईन अमर्यादित वेळ घालवतात आणि त्यांचे पालक काय म्हणतात याकडे कानाडोळा करतात. (चला प्रामाणिकपणे मान्य करू या, आपण किशोरवयीन असताना आपण देखील तेच केले होते!) पण आता जग बदलले आहे, बरोबर? आपण ज्या गोष्टींचा कधीही विचार केला नसेल त्याबद्दल आपण आपल्या किशोरवयीनांना जागरूक करणे गरजेचे आहे - जसे की ऑनलाईन चुकीची माहिती नॅव्हिगेट करणे किंवा सकारात्मक डिजिटल फुटप्रिंट बनवणे किंवा आपला वैयक्तिक डेटा वापरला जाण्याचे प्रकार समजून घेणे. जेव्हा आम्हाला ते आमचे म्हणणे ऐकत आहेत याचीदेखील खात्री नसते तेव्हा हे गुंतागुंतीचे मुद्दे नॅव्हिगेट करण्यात आपण त्यांना कशी मदत करू शकतो?

खरेतर, किशोरवयीन आपण काय बोलतो हे ऐकण्यापेक्षा आपण काय करतो हे पाहत असतात. तुमच्या किशोरवयीनांना गंभीरपणे विचार करणारे, तंत्रज्ञानाचे प्रभावी कम्युनिकेटर आणि जबाबदार युजर कसे व्हायचे हे शिकवायचे असेल, तर तुम्हाला त्यांना तसे दाखवावे लागेल. तुम्हाला सकारात्मक वर्तणुकींचे रोल मॉडेल बनण्याची गरज आहे जेणेकरून ते व्यवहारात पाहू शकतील. तुम्ही ऑनलाईन करत असलेली प्रत्येक गोष्ट तुमचे किशोरवयीन काय करतात यावर प्रभाव टाकते - तर मग त्यांना जबाबदार डिजिटल नागरिक कसे व्हायचे हे का नाही दाखवून द्यायचे? तुम्ही ज्या प्रकारे डिजिटल जगाशी इंटरॅक्ट करता त्या मीडिया साक्षरता वर्तणुकींचे मॉडेलिंग कसे करायचे?

दोन व्यक्ती एकत्र बसल्या असून, एक फोन वापरत आहे आणि दुसरी अन्यत्र दूर पहात आहे.

या मीडिया साक्षरता वर्तणुकींच्या मॉडेलिंगसाठी 5 टिपा आहेत:

तुम्ही त्या शेअर करण्यापूर्वी विचारा. तुम्हाला तुमच्या किशोरवयीन मुलामध्ये विश्वास स्थापित करणे आणि राखणे महत्त्वाचे आहे. हे देखील महत्त्वाचे आहे की तुमच्या किशोरवयीन मुलाला हे माहीत असले पाहिजे की तुम्ही त्यांचा आणि त्यांच्या गोपनीयतेचा आदर करता. विश्वास प्रस्थापित करण्याचा आणि त्यांच्याबद्दल आदर दाखवण्याचा सोपा मार्ग म्हणजे त्यांची परवानगी घेतल्याशिवाय त्यांच्याबद्दल कधीही पोस्ट न करणे. कधीही नाही. त्यांनी सांगितलेली एक गमतीशीर गोष्ट किंवा तुम्ही त्यांचे काढलेले एखादे चित्र अगदी अतिशय अभिमानाचा मेसेज त्यांना विचारल्याशिवाय शेअर करू नका, विचारा की असे करणे त्यांना ठीक वाटते का. इतरांबद्दल पोस्ट करणे किंवा शेअर करण्याचे ठरवताना हे त्यांच्यासाठी अतिशय महत्त्वपूर्ण कौशल्याचे उदाहरण बनते व त्यांचा विकास होतो.
तुम्ही मीडिया कंटेन्ट शेअर करण्यापूर्वी पॉज करा. तुमच्या किशोरवयीन मुलाला दाखवा की तुम्ही माहिती शेअर करण्यापूर्वी तिची क्रेडिबिलिटी आणि विश्वासार्हता तपासली आहे. तुम्हाला भावनिक प्रतिक्रिया द्यायला लावणारे, विशेष करून तेव्हा जर त्यामुळे तुम्हाला राग आला असेल तर, त्यांना हे देखील दाखवा की कंटेन्ट शेअर करण्यापूर्वी दीर्घ श्वास कसा घ्यायचा. मीडिया वातावरणात तुम्ही करत असलेल्या भूमिकेबद्दल आणि जर तुम्ही एखाद्याच्या वर्तनाचे उदाहरण देत असाल जो पोस्ट करण्यापूर्वी विचार करतो तर त्याबद्दल जागरूक रहा.
मीडिया कंटेन्टबद्दल प्रश्न विचारा. मीडिया साक्षर लोक वापरत असलेल्या आणि तयार असलेल्या मीडियाबद्दल जिज्ञासू, उत्साही आणि संशयवादी असू शकतात. स्वतःलाच प्रश्न विचारण्याची सुरूवात करण्यासाठी चौकशीच्या सवयी अंगी बाळगणे तुमच्या किशोरवयीन मुलांसाठी एक उत्तम मार्ग आहे. “सत्य घटनेवर आधारित” फिल्मच्या तथ्याचा तपास करणे असो किंवा ब्रेकिंग न्यूज स्टोरीचा सखोल अभ्यास करणे असो किंवा सेलिब्रिटी कपलच्या ब्रेकअपच्या मुळाशी जाणे असो, नेहमीच माहितीचा सोर्स समजून घेण्‍यासाठी, त्यामागील अजेंडा आणि त्याच्या विश्वासार्हतेसाठी नेहमी मीडिया कंटेन्टबद्दल प्रश्न विचारा.
तुमचा पूर्वग्रह तपासा. आपल्या स्वतःच्या धारणा, अनुभव आणि दृष्टिकोनासह आपण मीडिया कंटेन्टवर येतो. तुमच्या स्वतःच्या पूर्वग्रहापासून जागरूक रहा आणि तुम्ही वापरत असलेल्या आणि शेअर करत असलेल्या कंटेन्टबद्दलचा तुमचा समज आणि भावनांवर ते कसा प्रभाव टाकतात ते समजून घ्‍या.
तुमचा तंत्रज्ञानाचा वापर संतुलित ठेवा. तंत्रज्ञानापासून ब्रेक घेणे शक्य आहे हे त्यांना दाखवून द्या. काऊचवर बसा आणि पुस्तक वाचा. कोडे घाला. तुमच्या फोनशिवाय वॉक घ्या. तुमच्या श्वानाला पार्कात घेऊन जा. जर तुम्ही 100% तंत्रज्ञानावर अवलंबून नसाल, तर तुम्ही तुमच्या किशोरवयीन मुलांना दाखवू शकता की त्यांना देखील त्यावर अवलंबून राहण्याची गरज नाही. हे संतुलन साधणे किती कठीण आहे यावर चर्चा करण्यात संकोच करू नका किंवा तुमचा तंत्रज्ञानाचा वापर चांगल्या प्रकारे करताना तुम्ही कोणत्या टिपा वापरत आहात याबद्दल मोकळेपणाने बोला.

वैशिष्ट्ये आणि टूल

एखाद्या गोष्टीबाबत तक्रार करणे

खोटी माहिती फ्लॅग करणे

तुम्हाला दिसणारा खोटा कंटेन्ट व्यवस्थापित करणे

वेळ मर्यादा सेट करणे

मीडिया साक्षर पालकत्व

वैशिष्ट्ये आणि टूल

संबंधित संसाधने