ਆਨਲਾਈਨ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਪਾਠਕ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ

ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਨੁਕਤੇ

ਕਦੇ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਿਹੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹੋ ਉਹ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਆਫ਼ਲਾਈਨ ਸੰਸਾਰ ਵਾਂਗ ਹੀ, ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਬੁਨਿਆਦੀ ਕਦਮ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਸਿੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕੀ ਸਹੀ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੀ ਨਹੀਂ।

ਆਓ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰੀਏ: ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਸੁਣਨ/ਦੇਖਣ ਜਾਂ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਅੱਲ੍ਹੜਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੋ, ਜੋ ਸਮੱਗਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ: ਕੌਣ, ਕੀ, ਕਦੋਂ, ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਵਰਗੇ ਪੰਜ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਵਾਲ: ਕੌਣ? ਕੀ? ਕਿੱਥੇ? ਕਦੋਂ? ਅਤੇ 'ਕਿਉਂ'?

ਇਸ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਕਿਸਨੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਹੈ? ਕੀ ਉਹ ਕੋਈ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ? ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ? ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਰੋਤ ਕੀ ਹੈ? ਤੁਸੀਂ ਅਸਲ ਸਰੋਤ ਦੇ ਜਿੰਨਾ ਨੇੜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਇਸ ਬਾਰੇ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਸਰੋਤ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ? ਕੁਝ ਵੀ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੋ ਅਤੇ ਦੇਖੋ ਕਿ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਹੋਰ ਨਾਮਵਰ ਸਰੋਤ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜੋ ਉਹੀ ਗੱਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਸਹੀ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਆਈ ਹੈ? ਖ਼ਬਰਾਂ ਦੇ ਸਰੋਤ ਜੋ ਆਪਣੀ ਪੱਤਰਕਾਰਿਤਾ ਦੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਪਣੇ ਅੱਲ੍ਹੜ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਜੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਸਰੋਤ ਦੇ "ਜਾਣ-ਪਛਾਣ" ਪੇਜ ਨੂੰ ਦੇਖੋ, ਅਤੇ ਇਹ ਦੇਖੋ ਕਿ ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੈਕਗ੍ਰਾਉਂਡ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਇਸਨੂੰ ਕਦੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ? ਕਈ ਵਾਰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ, ਹਵਾਲੇ ਜਾਂ ਸਟੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਕਦੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੰਦਰਭ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਥੋੜਾ ਹੋਰ ਸੰਕੇਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਸਨੂੰ ਕਿਉਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ? ਇਸ ਕਾਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚੋ ਕਿ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਕਿਉਂ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੁਝ ਸਮੱਗਰੀ ਸਾਨੂੰ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਕੁਝ ਸਾਨੂੰ ਹਸਾਉਣ ਲਈ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਦੇ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਕਿਉਂ ਬਣਾਇਆ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਇਹ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।

ਇਹ ਸਾਰੇ ਨੁਕਤੇ ਤਾਂ ਬਸ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ। ਅੱਲ੍ਹੜਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਕਿਹੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹੜੀ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਨਲਾਈਨ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਓ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਚੀਜ਼ ਸਿੱਖਣ ਵਿੱਚ ਗਾਈਡ ਕਰੋ, ਕਿ ਉਹ ਆਨਲਾਈਨ ਜੋ ਕੁਝ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕੁਝ ਦੇਖਦੇ/ਸੁਣਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਚੰਗੇ ਵਿਕਲਪ ਚੁਣਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸੂਝ ਨਾਲ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰ ਸਕਣ।

ਤਿੰਨ ਦੋਸਤ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਅਸਮਾਨ ਹੇਠਾਂ ਐਨਕਾਂ ਲਗਾ ਕੇ ਮੁਸਕਰਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਹੋਰ ਢੰਗ

ਪੰਜ ਡਬਲਿਊ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਕੇ ਹੋਰ ਸੰਦਰਭ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਦਮ ਹਨ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਅੱਲ੍ਹੜਾਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁੱਕ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਸੁਤੰਤਰ ਹੁਨਰ ਦਾ ਸੈੱਟ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਮੀਡੀਆ ਖਪਤਕਾਰ, ਆਨਲਾਈਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣਨਾ ਹੈ।

ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖੋ

ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ਘਰ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਤੇ ਹੋ ਗਿਆ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਆਨਲਾਈਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅੱਲ੍ਹੜਾਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਵੱਲੋਂ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਲੱਗੇਗੀ। ਇਹ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੇ ਇਹ ਕਾਰਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਚਰਚਾ ਵਜੋਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰੋ:

ਉਹ ਆਨਲਾਈਨ ਕਿਸਨੂੰ ਫਾਲੋ ਕਰਦੇ ਹੋ?
ਉਹ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਨ?
ਜਿਸ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਉਹ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਉਸਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹ ਕਿਹੜੇ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ?
ਉਹ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜਿਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਜੋ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ?
ਕੀ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਦੁਆਰਾ ਸੋਚਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ?

ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ਵਿੱਚ ਕਸਰਤ

ਇੱਥੇ ਅਜਿਹੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅੱਲ੍ਹੜ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤ ਲੱਭਣ ਲਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਗਤੀਵਿਧੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਇੱਕ ਸਾਈਟ ਜਾਂ ਪਲੇਟਫ਼ਾਰਮ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਅੱਲ੍ਹੜ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੱਭਣ ਲਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਲੇਖ, ਬਲੌਗ, ਵੀਡੀਓ ਜਾਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹਿੱਸਾ ਇਕੱਠੇ ਦੇਖਣ ਲਈ ਚੁਣਨਾ।
'ਕੌਣ' ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰੋ? ਕੀ? ਕਿੱਥੇ? Why? ਉਸ ਸਮਗਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੱਭਣ ਲਈ ਇੱਕ ਢਾਂਚਾ ਤਿਆਰ ਕਰੋ।

ਇਹ ਕੁਝ ਹੈ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇਕੱਠਿਆਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ, ਪਰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਅਭਿਆਸ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ, ਤੁਹਾਡਾ ਅੱਲ੍ਹੜ ਆਨਲਾਈਨ ਵੇਖੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ, ਲੋੜੀਂਦੇ ਹੁਨਰ ਸਿੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਫ਼ੀਚਰ ਅਤੇ ਟੂਲ

ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ

ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਫਲੈਗ ਕਰੋ

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਗਲਤ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਕਰੋ

ਸਮਾਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਸੈੱਟ ਕਰੋ

ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਰੋਤ

ਬਾਲਗ ਅਤੇ ਬੱਚਾ ਸੋਫ਼ੇ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਮੁਸਕਰਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਕੱਠੇ ਟੈਬਲਟ ਵੱਲ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ।

ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਸਾਖਰਤਾ ਲਈ ਤਤਕਾਲ ਗਾਈਡ

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ