ਜਦੋਂ ਗੱਲ ਡਿਜੀਟਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵੱਲੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸਵਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ “ ___ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ ਉਚਿਤ ਹੈ?” ਇਹ ਸਵਾਲ ਇਸ ਸੋਚ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸੀਮਾਵਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਬਾਰੇ ਸੱਚ ਹੈ ਜੋ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਮੇਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤਰੀਕੇ ਵਜੋਂ ਕਰਨਾ ਸਿਹਤਮੰਦ ਡਿਜੀਟਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।
ਬੱਚੇ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਕ੍ਰੀਨ 'ਤੇ ਬਿਤਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਖੋਜ ਸੁਸਤ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣ (ਜਦੋਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਖੋਜ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ) 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਸੀ। ਟੀਵੀ ਦੇਖਣਾ ਅੱਜ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਐਕਸੈਸ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਡਿਜੀਟਲ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਪਰ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਸੈੱਟ ਕਰਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਬਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਡਿਜੀਟਲ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਸਮਾਨ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ। ਸੱਚ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ! ਆਓ ਦੋ ਡਿਜੀਟਲ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ; ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓ ਚੈਟ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ-ਕਿਸਮਤ-ਅਧਾਰਿਤ ਗੇਮ ਖੇਡਣਾ। ਦੋਨੋਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਡਿਵਾਈਸ (ਸਕ੍ਰੀਨ ਵਾਲਾ) 'ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਹਰੇਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਫ਼ਰਕ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਡਿਵਾਈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਾਇਨਰੀ (ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ) ਹੈ, ਜੋ ਇਹ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਸਾਰੀਆਂ ਡਿਜੀਟਲ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਸਮਾਨ ਮਹੱਤਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੀਆਂ ਡਿਜੀਟਲ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕਿਸ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮੇਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੇ ਟੂਲ ਵਜੋਂ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਹਤਰ ਤਰੀਕਾ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਸਖ਼ਤ ਸਕ੍ਰੀਨ-ਟਾਈਮ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਾਨੂੰ ਜੋ ਚੀਜ਼ ਸਿਖਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਸੰਤੁਲਨ। ਇਹ ਓਹੀ ਸੰਕਲਪ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਅਸਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਿਹਤਮੰਦ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਅਤੇ ਖੁਦ ਲਈ ਬਿਤਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਅਰਾਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦਾ ਪਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖੇਡਣ, ਗੰਭੀਰ ਹੋਣ ਅਤੇ ਮਜ਼ੇ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਕੱਢਦੇ ਹਨ।
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਵੱਲੋਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਕੱਢਦੇ। ਅਰਾਮ ਕਰਨਾ ਵੀ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੌਣਾ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਆਦਤ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਲਪਨਾਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਚੰਗਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਗਲਤ ਸੰਦਰਭਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਝੂਠ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸੰਤੁਲਨ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਨਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇ। ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਮਿਤੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾ ਕੇ ਬਿਤਾਉਣਾ ਸੰਤੁਲਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਾਇਲਨ ਵਾਦਨ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਣਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਿਨ ਇਹ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵਜੋਂ, ਅਸੀਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੁੰਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ 'ਤੇ ਅਸਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੀ ਆਭਾਸੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਲੱਭਣਾ ਓਨਾ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਪੱਕਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਤੁਲਨ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਨ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਤਿੰਨ ਨਿਯਮ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸੰਤੁਲਨ ਸਿਖਾਉਣ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਟਾਈਮਰ ਬੰਦ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਇਹ ਪਛਾਣਨਾ ਸਿੱਖਣ ਕਿ ਕਦੋਂ ਇਹ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ।